အ (ဖ၊ ဗ၊ ဘ၊)- အေဖ်ာ္ ၈-ပါး။ မွ အဘိနိေ၀သ တရား ။

အေဖ်ာ္ ၈-ပါး။ ။ ၀ိနည္းမဟာ၀ါ။ ပါ။ ၃၄၂။ ႒။ ၃၈၂။ ရဟန္းေတာ္မ်ား အခ်ိန္မေရြး
ေသာက္စားႏိုင္ရန္ ၀ိနည္းေတာ္ကခြင့္ျပဳထားေသာအေဖ်ာ္ရွစ္ပါး။
(၁) အမၺ ပါဏံ- သရက္သီးအေဖ်ာ္၊
(၂) ဇမၺဳပါဏံ- သေျပသီးအေဖ်ာ္၊
(၃) ေစာစ ပါဏံ- ေတာငွက္ေပ်ာသီးအေဖ်ာ္၊
(၄) ေမာစ ပါဏံ- အိမ္ငွက္ေပ်ာသီးအေဖ်ာ္၊
(၅) မဓုပါဏံ- သစ္မည္စည္ေခၚ မယ္ဇယ္အေဖ်ာ္၊
(၆) မုဒၵိက ပါဏံ- မုဒရက္ေခၚ စပ်စ္သီးအေဖ်ာ္၊
(၇) သာလူက ပါဏံ- ၾကာစြယ္အေဖ်ာ္၊
(၈) ဖာ႐ုသက ပါဏံ- ဖက္သက္ တေရာ္သီးအေဖ်ာ္။

အေျဖ ၄-ပါး။ ။ စတုကဂၤုတၱရ။ ပါ။ ၃၅၅။ ႒။ ၃၀၄။ သုတ္မဟာ၀ါ။ ႒။ ၁၅၇-တို႔၌ အက်ယ္႐ႈပါ။ သူ႔အေမးကိုေျဖၾကားျခင္းနည္းမ်ိဳး ၄-ပါးဟူ၏။
(၁) ဧကံသ ဗ်ာကရဏ- ေမးသေလာက္ကိုသာ အတိအက်ေျဖၾကားျခင္းမ်ိဳး၊
(၂) ၀ိဘဇၨ ဗ်ာကရဏ- အက်ဥ္းေမးရာကို အက်ယ္ေ၀ဖန္၍ေျဖၾကားျခင္းမ်ိဳး၊
(၃) ပဋိပုစၦာ ဗ်ာကရဏ- သူ႔အားတဖန္ျပန္ေမး ၍ေျဖၾကားျခင္းမ်ိဳး၊
(၄) ဌပနီယ ဗ်ာကရဏ- ေမးသည္ကိုထား၍ အျခားေသာပံုေဆာင္ေျဖၾကားျခင္းမ်ိဳး၊ ၎င္းကိုပင္ "ပဋိေကၡပဗ်ာကရဏ"ဟူ၍လည္း ေခၚေသး၏။

အၿဖိဳက္မ်ိဳး ၄-ပါး။ ။ လေခ်း သို႔မဟုတ္ "၀ုလ္ဖရမ္"ေခၚ သံလိုက္ဆြဲ၍မရေသာ ေက်ာက္သံမ်ိဳး ၄-ပါးဟူ၏။ရသမဥၨရီ သကဋေဆးက်မ္းမွယူသည္။
(၁) ပိနာလာမည္ေသာ အၿဖိဳက္-မီး၌ ဖုတ္လတ္ေသာ္ အခက္အခက္ေ၀ျဖာလ်က္ ခုိင္မာစြာထြက္လာ၏၊
(၂) ဒဒုရ မည္ေသာအၿဖိဳက္- ဖားေအာ္ျမည္သံကဲ့သို႔ရွိ၏၊
(၃) အ၀ဇရာမည္ေသာအၿဖိဳက္- မီး၌ခ်ေသာ္ ေဖါက္ျပန္ေသာ ႐ုပ္အဆင္းရွိ၏၊ တစ္စံုတစ္ခုႏွင့္ မယွဥ္မတြဲရာ၊ အနာေရာဂါရွိေသာသူတို႔ကိုတိုက္ေသာ္ ေသေဘးမွကင္းေ၀းေစ၏၊
(၄) နာဂမည္ေသာအၿဖိဳက္- ေ>မဆိပ္ ေ>မျမဳႇပ္ကဲ့သို႔ရွိ၏။

အဗ်ာကတ တရားမ်ိဳး ၄-ပါး။ ။ ဓမၼသဂၤဏီ အ႒ကထာ။ ၃၀၃။
(၁) ၀ိပါက္စိတ္၊
(၂) ၾကိယာစိတ္၊
(၃) ႐ုပ္၊
(၄) နိဗၺာန္။

အဘဗၺပုဂိၢဳလ္ တစ္က်ိပ္ တစ္ေယာက္။ ။ ရဟန္းမခံထိုက္ေသာ ပုဂိၢဳလ္သို႔မဟုတ္ စ်ာန္ မဂ္ ဖိုလ္ကုိမရထိုက္ေသာပုဂိၢဳလ္တစ္က်ိပ္တစ္ေယာက္ကို ေခၚဆိုသည္။
(၁) ပ႑က- ပ႑ဳက္၊
(၂) ေထယ်သံ၀ါသက- ရွင္ရဟန္းအသြင္ကိုခုိးယူ၍ ရွင္ရဟန္းအစစ္တို႔ႏွင့္ ေပါင္းသင္းေနထိုင္သူ၊
(၃) တိတၳိယပကၠႏၲက- တိတၳိတို႔ထံသို႔ ရဟန္းေဘာင္မွပယ္ခြာထားသူ၊
(၄) တိရိစၦာန- တိရိစၦာန္၊
(၅) မာတုဃာတက- အမိကိုသတ္သူ၊
(၆) ပိတုဃာတက-အဖကိုသတ္သူ၊
(၇) အရဟႏၲဃာတက- ရဟႏၲာကိုသတ္သူ၊
(၈) ေလာဟိတုပၸါဒက- ဘုရားအားေသြးစိမ္းတည္ေအာင္ျပဳသူ၊
(၉) သံဃေဘဒက- သံဃာကိုဂိုဏ္းခြဲသူ၊
(၁၀) ဘိကၡဳနိ ဒူသက- ရဟန္းမိန္းမကိုဖ်က္ဆီးသူ၊
(၁၁) ဥဘေတာ ဗ်ဥၨနက- ႏွစ္လိင္ရွိသူ။

အဘိဇၩာ အဂၤါ ၂-ပါး။ ။ ၎င္းအမႈကံေျမာက္ႏိုင္ရန္ အဂၤါ ၂-ပါး။
(၁) ပရ ဘ႑ံ- သူမ်ား၏စည္းစိမ္ဥစၥာျဖစ္ျခင္း၊
(၂) အတၳ ပရိဏာမနံ- ငါရေသာ္ေတာ္ေလစြဟု မိမိသုိ႔စိတ္ညြတ္ျခင္း။

အဘိညာဥ္ ၅-ပါး၊ ၆-ပါး။ ။ မူလပဏၰာသ- ပါ။ ၂၀၉။ ႒- ၁၀၁။ အပါဒါန္ ႒-ပ- ၃၃၄။ အဘိဓမၼာ ၀ိဘဂၤပါဠိေတာ္။ ၃၄၇။ ၎င္း။ ႒။ ၄၀၃-၌ အက်ယ္႐ႈပါ။ အလြန္အက်ဴးအထူးသိတတ္ေသာ ဥာဏ္အျမင္ ၆-ပါး။
(၁) ဒိဗၺစကၡဳ အဘိညာဥ္- နတ္မ်က္စိကဲ့သို႔ သိလိုရာကို အထူးျမင္တတ္ေသာဥာဏ္၊
(၂) ဒိဗၺေသာတ အဘိညာဥ္- နတ္နားကဲ့သို႔အထူးၾကားတတ္ေသာဥာဏ္၊
(၃) ပရိစိတၱ ၀ိဇာနန အဘိညာဥ္- သူတစ္ပါး၏စိတ္ကိုသိေသာဥာဏ္၊
(၄) ဣဒၶိ၀ိဓ အဘိညာဥ္- အထူးထူးေသာတန္ခိုးကိုျပစြမ္းႏိုင္ေသာဥာဏ္၊
(၅) ပုေဗၺနိ၀ါသာႏုႆတိအဘိညာဥ္- ေရွးဘ၀၌ျဖစ္ပ်က္ခဲ့ဖူးသည္တို႔ကို အစဥ္ေအာက္ေမ့ႏိုင္ေသာဥာဏ္၊
(၆) အာသ၀ကၡယ အဘိညာဥ္- ကိေလသာ အာသေ၀ါကုန္ခမ္းေစတတ္ေသာ အရဟတၱမဂ္ဥာဏ္။
မွတ္ခ်က္။ ။ ေရွ႕ငါးပါးကို ေလာကီအဘိညာဥ္ဟုမွတ္ေလ။ သာသနာပအခါမ်ိဳး၌ေသာ္လည္း သမထတရားကို အားထုတ္က ၎င္းငါးပါးကိုရႏိုင္သည္။

အဘိညာဥ္(စိတ္) ေဒြး ၂-ပါး။ ။
႐ူပကုသိုလ္ ပဥၥမစ်ာန္စိတ္ႏွင့္
အ႐ူပကိရိယာ ပဥၥမစ်ာန္စိတ္။

အဘိညာမ်ိဳး ၄-ပါး။ ။ ၎င္းသ႐ုပ္အဓိပၸါယ္အလံုးစံု (ပဋိပဒါမ်ိဳး ၄-ပါး)ႏွင့္ တူ၏။

အဘိဏွပစၥေ၀ကၡဏာတရား ၅-ပါး။ ။ ရဟန္း ရွင္လူတို႔ မျပတ္တေစ ဆင္ျခင္ေနရမည့္တရား ၅-ပါး။
(၁) ဇရာဓမၼ- အိုျခင္းသေဘာကို မလြန္ဆန္ႏိုင္မႈ၊
(၂) ဗ်ာဓိ ဓမၼ- နာမက်န္းမႈကို မလြန္ဆန္ႏိုင္မႈ၊
(၃) မရဏ ဓမၼ-ေသရျခင္းသေဘာကိုမလြန္ဆန္ႏိုင္မႈ၊
(၄) နာနာဘာ၀ ၀ိနာဘာ၀- ခ်စ္သူႏွင့္ ေသကြဲရွင္ကြဲ သေဘာမွ မလြန္ဆန္ႏိုင္မႈ၊
(၅) ကမၼဒါယာဒါ- ကိုယ္လုပ္မႈသာလွ်င္ ကိုယ္၏ခံစားခြင့္ ေမြအႏွစ္၊ မွီခိုရာ ေဆြညာမ်ိဳးစစ္ျဖစ္ျခင္း။

အဘိဓမၼာ ၇-က်မ္း။ ။ အဘိဓမၼာပိဋက၀င္ က်မ္း ၇-ပါး။
(၁) ဓမၼသဂၤဏီက်မ္း၊
(၂) ၀ိဘင္းက်မ္း၊
(၃) ဓာတုကထာက်မ္း၊
(၄) ပုဂၢလပညတ္က်မ္း၊
(၅) ကထာ၀တၳဳက်မ္း၊
(၆) ယမိုက္က်မ္း၊
(၇) ပ႒ာန္းက်မ္း။
http://www.myatpanyagon.com/2009/11/blog-post.html
မွာၾကည့္။

အဘိနႏၵန တရား ၅-ပါး။ ။ သမုဒယသေဘာျဖင့္မက္ေမာႏွစ္သက္ျခင္း၀တၳဳငါးပါးကိုေခၚသည္၊ ၎င္းအေျဖ (ကာမဂုဏ္၅-ပါး)၌ ႐ႈပါ။

အဘိနိေ၀သ တရား ၂-ပါး။ ။ ေလာကုတၱရာတရားကို အားထုတ္ရာစခန္း၌ ႏွလံုးသြင္းရာတရား ၂-ပါးဟူ၏။
(၁) သမထတရား၊
(၂) ၀ိပႆနာတရား။